Bu yazı Romatolog Dr. Selda Öktem tarafından kaleme alınmıştır. Herkesin anlayabilmesi amacıyla basitleştirilmiş ve sadeleştirilmiştir.

Septik Artrit mikropların eklem içindeki sıvıya yerleşip, orada çoğalıp, eklemi oluşturan yapıları yıkıma uğratması durumudur. Bazen mikropların eklem sıvısında tespit edilemediği ve indirekt yolla eklemde iltihaba yol açtığı durumlar da olabilir ama o zaman bu durumun ismi farklıdır ve “reaktif artrit” denir.

Bilindiği gibi mikroplar (bakteri, virüs vb.) vücudumuzda belli bir bölgeye yerleşerek ve orayı istila ederek “enfeksiyon” dediğimiz klinik tabloya yol açarlar. Akciğerlere yerleşirlerse zatürre-pnömoni, idrar yollarına yerleşirlerse sistit-piyelonefrit tablosuna neden olurlar.

Septik artrit bağışıklık sistemi sağlam kişilerde ve normal eklemlerde kolay kolay görülmez. Yani bakteriyel enfeksiyonlara sık rastlansa bile, septik artrit sık karşılaşılan bir durum değildir.

Septik artrit gelişmesini kolaylaştıran faktörler var mıdır?

İlaçlar nedeniyle veya doğumsal olarak bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde ve damar içi uyuşturucu kullananlarda risk artmıştır.

Şeker hastalığı, karaciğer sirozu, kronik böbrek yetmezliği, romatoid artrit, kireçlenme (artroz) ve kanser hastalığı olanlarda da septik artrit görülme sıklığı artar.

Ekleme yapılan girişimler (eklem içine enjeksiyon, eklem protezi operasyonu veya artroskopi gibi) sırasında cilt dezenfeksiyonu yeterince iyi yapılmamışsa veya bazen travma nedeniyle mikrop doğrudan eklem boşluğuna ulaşabilir ve septik artrite yol açabilir.

Ne gibi yakınmalara neden olabilir?

Hızla artan ve ilerleyen eklem ağrısı, eklemde sıcaklık artışı, bazen kızarıklık ve belirgin şişme en önemli yakınmalardır. Hasta şiddetli ağrı nedeniyle eklemini hareket ettirmek istemez. Tüm bu yakınmalar neredeyse ani başlangıç gösterir ve hızla şiddetlenir. En sık diz ve kalça eklemlerinde görülür. Genellikle tek eklemde ortaya çıkar. Nadiren birkaç eklemde aynı anda görülebilir.

Septik artrit tanısı nasıl konur?

Eğer doktor hastanın yakınmaları karşısında mikrobik bir eklem iltihabından şüphelendiyse ve eklem şişmişse mutlaka eklem sıvısını alıp, incelemelidir. Eklemin içinden alınan bu iltihaplı sıvı laboratuara gönderilir, hem içindeki hücrelere bakılır hem de mikrop üreyip üremediği kontrol edilir.

Ayrıca kan alınarak iltihap belirteçleri (CRP, sedimentasyon, lökosit sayısı vb) kontrol edilmelidir. Bu testlerin yüksek çıkması ve eklem sıvısında mikrobun saptanması septik artrit tanısı koymamızı sağlar.

Radyolojik incelemeler tanı için erken dönemde pek işe yaramaz.

Nasıl tedavi edilir?

Tedavinin ana amacı enfeksiyona neden olan mikrobu yok etmektir ve bu nedenle hemen antibiotik tedavisine başlanmalıdır. Antibiotik tedavisinin ilk 2 haftası “enjeksiyon yoluyla” yapılmalıdır. Sonrasında 4 hafta “ağız yoluyla” devam edilmelidir ve en az 6 hafta kullanılmalıdır. Bazen tedavi süresini uzatmak gerekebilir.

Bunun dışında eklemin içindeki iltihaplı sıvıyı boşaltmak ve eklem içini yıkamak gerekebilir. Bunun için de artroskopik yıkama işlemi uygulanır.

Septik artrit geçirmiş bir eklem ne kadar iyi tedavi edilirse edilsin bir süre rehabilitasyon uygulanması gerekebilir. Kas geliştirme egzersizleri ile eski haline döndürülmeye çalışılır. Hastanın hareketsiz kalması iyi değildir ve erken dönemde hemen ayağa kaldırılmalıdır.

Ekleminizde ani başlayan ağrı, şişme, kızarıklık ve ısı artışı durumunda mutlaka romatoloji bölümüne başvurunuz.